Η σημασία της σωστής ενυδάτωσης
Η αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, κούραση και απώλεια συγκέντρωσης. Για τον λόγο αυτό, ο οργανισμός μας έχει αναπτύξει έναν αμυντικό μηχανισμό για να προστατεύεται από έντονες αφυδατώσεις: τη δίψα. Η δίψα όμως είναι το καμπανάκι ότι το σώμα μας αρχίζει να φτάνει στα όριά του και σε εκείνο το σημείο η πρόσληψη νερού είναι αναγκαία και επιτακτική.
Ας δούμε, λοιπόν, πόσο νερό χρειαζόμαστε. Ένας άνθρωπος σε φυσιολογικές συνθήκες χρειάζεται περίπου 2-2,5 λίτρα υγρών. Κάποτε λεγόταν ότι είναι απαραίτητο να πίνουμε 8 ποτήρια νερό ημερησίως. Στην επίσημη θέση του Institute of Medicine of the National Academies of Science στην Αμερική, το 2004, αναφέρεται ότι το 80% των αναγκών μας καλύπτεται από πόσιμο νερό, αναψυκτικά, χυμούς, τσάι κ.α. και το 20% από τρόφιμα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι παλαιότερα ήταν ευρέως διαδεδομένη η άποψη στον κόσμο ότι η παρουσία της καφεΐνης μάλλον τα αντίθετα αποτελέσματα προκαλούσε, εξαιτίας της διουρητικής της δράσης. Σε αυτήν την επίσημη θέση τονίζεται ότι τα αναψυκτικά με καφεΐνη (τύπου cola), το τσάι και ο καφές συμμετέχουν στην διαδικασία της ενυδάτωσης. Και αυτό γιατί έχει πλέον αποδειχτεί ότι η δράση της καφεΐνης είναι πρόσκαιρη και μικρή, χωρίς να αλλοιώνει τη διαδικασία της σωστής ενυδάτωσης του οργανισμού. Αντιθέτως, ποτά που περιέχουν αλκοόλ σε συγκέντρωση 10% ή περισσότερο, όπως τα περισσότερα κρασιά, οδηγούν τελικά σε απώλεια υγρών.
Στον παρακάτω πίνακα βλέπουμε την περιεκτικότητα διάφορων τροφών σε νερό, παρατηρώντας ότι τα φρούτα και λαχανικά είναι στην κορυφή, επιβεβαιώνοντας και με αυτόν τον τρόπο την τεράστια θρεπτική αξία αυτής της ομάδας τροφίμων.
Τρόφιμο (% Περιεκτικότητα)
Μαρούλι 96% Λάχανο 93%Καρπούζι 92%Μπρόκολο 91%Γάλα 88%Καρότο 87%Πορτοκάλι 87%Μήλο 84%Ψάρι 78%Πατάτα 77%Μπανάνα 74%Καλαμπόκι 70%Δαμάσκηνα 70%Κοτόπουλο 67%Μοσχάρι 59%Τυρί φέτα 56%Τυρί γκούντα 43%Γραβιέρα 39%Ψωμί 37%Βούτυρο 16%Ζάχαρη 1%Λάδι 0%
Κατά τη διάρκεια της άσκησης, το σώμα μας διατηρείται δροσερό μέσω της εξάτμισης υγρών από το δέρμα μας με τη μορφή ιδρώτα. Επομένως, πρέπει να πίνουμε περισσότερα υγρά για να αποφύγουμε την αφυδάτωση.
Σε κρύα ή εύκρατα κλίματα, στα νεαρά άτομα μια απώλεια 2% του σωματικού τους βάρους με τη μορφή νερού δεν επιφέρει μείωση της σωματικής τους απόδοσης, αλλά σε ζεστά κλίματα αυτή η απώλεια υγρών θα επηρεάσει την απόδοσή τους και μπορεί να οδηγήσει σε θερμοπληξία.
Απώλειες μεγαλύτερες του 5% του σωματικού βάρους μπορούν να μειώσουν την ικανότητα για εργασία κατά περίπου 30%. Διάφορες μελέτες έχουν καταδείξει ότι η διατήρηση της ενυδάτωσης, πριν και κατά τη διάρκεια άσκησης αντοχής, είναι αποτελεσματική στη βελτίωση της απόδοσης σε ποικίλες περιπτώσεις.
Η προσθήκη νατρίου (αλάτι) στα ποτά ενεργοποιεί την απορρόφηση υδατανθράκων, με αποτέλεσμα την αύξηση της κατανάλωσης νερού. Η αποκατάσταση των αλάτων που χάνονται με τον ιδρώτα βοηθά στη διατήρηση του όγκου του αίματος. Εάν κατά τη διάρκεια και μετά από άσκηση αντοχής καταναλωθούν σε θερμό περιβάλλον μεγάλες ποσότητες σκέτου νερού, τότε μπορεί να συμβεί αραίωση των υγρών του σώματος, που θα οδηγήσει σε μεγάλες απώλειες νερού στα ούρα. Αυτό σημαίνει ότι η κανονική ενυδάτωση δεν θα διατηρηθεί και τα χαμηλά επίπεδα νατρίου μπορεί να προκαλέσουν εξάντληση και κράμπες λόγω ζέστης. Για να αποτραπεί αυτό, είτε τα ποτά που καταναλώνουμε πρέπει να περιέχουν νάτριο (όπως τα αθλητικά ποτά, που περιέχουν ποσά παρόμοια με εκείνα των υγρών του ανθρώπινου σώματος), είτε θα πρέπει να καταναλώνουμε το νερό μαζί με το φαγητό.
Ας δούμε, λοιπόν, πόσο νερό χρειαζόμαστε. Ένας άνθρωπος σε φυσιολογικές συνθήκες χρειάζεται περίπου 2-2,5 λίτρα υγρών. Κάποτε λεγόταν ότι είναι απαραίτητο να πίνουμε 8 ποτήρια νερό ημερησίως. Στην επίσημη θέση του Institute of Medicine of the National Academies of Science στην Αμερική, το 2004, αναφέρεται ότι το 80% των αναγκών μας καλύπτεται από πόσιμο νερό, αναψυκτικά, χυμούς, τσάι κ.α. και το 20% από τρόφιμα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι παλαιότερα ήταν ευρέως διαδεδομένη η άποψη στον κόσμο ότι η παρουσία της καφεΐνης μάλλον τα αντίθετα αποτελέσματα προκαλούσε, εξαιτίας της διουρητικής της δράσης. Σε αυτήν την επίσημη θέση τονίζεται ότι τα αναψυκτικά με καφεΐνη (τύπου cola), το τσάι και ο καφές συμμετέχουν στην διαδικασία της ενυδάτωσης. Και αυτό γιατί έχει πλέον αποδειχτεί ότι η δράση της καφεΐνης είναι πρόσκαιρη και μικρή, χωρίς να αλλοιώνει τη διαδικασία της σωστής ενυδάτωσης του οργανισμού. Αντιθέτως, ποτά που περιέχουν αλκοόλ σε συγκέντρωση 10% ή περισσότερο, όπως τα περισσότερα κρασιά, οδηγούν τελικά σε απώλεια υγρών.
Στον παρακάτω πίνακα βλέπουμε την περιεκτικότητα διάφορων τροφών σε νερό, παρατηρώντας ότι τα φρούτα και λαχανικά είναι στην κορυφή, επιβεβαιώνοντας και με αυτόν τον τρόπο την τεράστια θρεπτική αξία αυτής της ομάδας τροφίμων.
Τρόφιμο (% Περιεκτικότητα)
Μαρούλι 96% Λάχανο 93%Καρπούζι 92%Μπρόκολο 91%Γάλα 88%Καρότο 87%Πορτοκάλι 87%Μήλο 84%Ψάρι 78%Πατάτα 77%Μπανάνα 74%Καλαμπόκι 70%Δαμάσκηνα 70%Κοτόπουλο 67%Μοσχάρι 59%Τυρί φέτα 56%Τυρί γκούντα 43%Γραβιέρα 39%Ψωμί 37%Βούτυρο 16%Ζάχαρη 1%Λάδι 0%
Κατά τη διάρκεια της άσκησης, το σώμα μας διατηρείται δροσερό μέσω της εξάτμισης υγρών από το δέρμα μας με τη μορφή ιδρώτα. Επομένως, πρέπει να πίνουμε περισσότερα υγρά για να αποφύγουμε την αφυδάτωση.
Σε κρύα ή εύκρατα κλίματα, στα νεαρά άτομα μια απώλεια 2% του σωματικού τους βάρους με τη μορφή νερού δεν επιφέρει μείωση της σωματικής τους απόδοσης, αλλά σε ζεστά κλίματα αυτή η απώλεια υγρών θα επηρεάσει την απόδοσή τους και μπορεί να οδηγήσει σε θερμοπληξία.
Απώλειες μεγαλύτερες του 5% του σωματικού βάρους μπορούν να μειώσουν την ικανότητα για εργασία κατά περίπου 30%. Διάφορες μελέτες έχουν καταδείξει ότι η διατήρηση της ενυδάτωσης, πριν και κατά τη διάρκεια άσκησης αντοχής, είναι αποτελεσματική στη βελτίωση της απόδοσης σε ποικίλες περιπτώσεις.
Η προσθήκη νατρίου (αλάτι) στα ποτά ενεργοποιεί την απορρόφηση υδατανθράκων, με αποτέλεσμα την αύξηση της κατανάλωσης νερού. Η αποκατάσταση των αλάτων που χάνονται με τον ιδρώτα βοηθά στη διατήρηση του όγκου του αίματος. Εάν κατά τη διάρκεια και μετά από άσκηση αντοχής καταναλωθούν σε θερμό περιβάλλον μεγάλες ποσότητες σκέτου νερού, τότε μπορεί να συμβεί αραίωση των υγρών του σώματος, που θα οδηγήσει σε μεγάλες απώλειες νερού στα ούρα. Αυτό σημαίνει ότι η κανονική ενυδάτωση δεν θα διατηρηθεί και τα χαμηλά επίπεδα νατρίου μπορεί να προκαλέσουν εξάντληση και κράμπες λόγω ζέστης. Για να αποτραπεί αυτό, είτε τα ποτά που καταναλώνουμε πρέπει να περιέχουν νάτριο (όπως τα αθλητικά ποτά, που περιέχουν ποσά παρόμοια με εκείνα των υγρών του ανθρώπινου σώματος), είτε θα πρέπει να καταναλώνουμε το νερό μαζί με το φαγητό.
Σχόλια