Διατροφή... από καρδιάς!!

Με αφορμή το 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αθηροσκλήρωσης που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα (3-6/12/2008, στο ξενοδοχείο Divani Caravel), θα μιλήσουμε λίγο γσε αυτό το άρθρο για την στεφανιαία νόσο και πώς μπορούμε να βελτιώσουμε την κατάσταση της καρδιά μας μέσω της κατάλληλης διατροφής.

Λίγα λόγια για τη στεφανιαία νόσο

Η στεφανιαία νόσος αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες θανάτου, τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας για το έτος 1990 δείχνουν ότι οι θάνατοι από στεφανιαία νόσο κατείχαν την 5η θέση ανάμεσα στις αιτίες θανάτου παγκοσμίως, ενώ μοντέλα πρόβλεψης για το 2020 δείχνουν ότι η προαναφερόμενη αιτία θανάτου θα κατέχει την 1η θέση.

Στην Ευρώπη η στεφανιαία νόσος αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου για το έτος 2002, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Τα στοιχεία που υπάρχουν για την Ελλάδα δείχνουν ότι η στεφανιαία νόσος είναι η δεύτερη αιτία θανάτου μετά τις παθήσεις του κυκλοφοριακού συστήματος.

Η πολυπλοκότητα της στεφανιαίας νόσου έχει οδηγήσει τα τελευταία χρόνια στην ανάδειξη συγκεκριμένων παραγόντων κινδύνου, δηλαδή στην ανάδειξη χαρακτηριστικών ή γεγονότων που προϋπήρχαν και στα οποία οφείλεται η βαρύτητα της κλινικής εκδήλωσης της νόσου (βλ. Πίνακα).

Παράγοντες που σχετίζονται με τρόπο ζωής

• Κάπνισμα
• Έλλειψη άσκησης
• Ανθυγιεινή διατροφή
  
• Άγχος

Παράγοντες που σχετίζονται με την υγεία

• Υψηλά επίπεδα χοληστερόλης
• Ηλικία >50 ετών
• Υψηλή αρτηριακή πίεση
• Υπερβολικό βάρος
• Διαβήτης
• Φύλο
• Κληρονομικότητα

Είναι γεγονός ότι τα αυξημένα λιπίδια, η παχυσαρκία και ο σακχαρώδης διαβήτης σχετίζονται ισχυρά με τις διατροφικές συνήθειες. Από το παραπάνω εξάγεται το συμπέρασμα ότι η διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην έναρξη, εξέλιξη και βαρύτητα της νόσου. Πολλές μελέτες έχουν αναδείξει την προστατευτική δράση της Μεσογειακής Διατροφής στην εμφάνιση στεφανιαίας νόσου και άλλων νοσημάτων, όπως για παράδειγμα ο καρκίνος. Αυτού του τύπου η διατροφή είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά, ψάρι και γαλακτοκομικά προϊόντα, ενώ χαρακτηρίζεται από την μέτρια κατανάλωση κρέατος. Επιπλέον, σαν κύρια πηγή λίπους χρησιμοποιείται το ελαιόλαδο. Μελέτες που έγιναν στον ελληνικό πληθυσμό (όπως η μελέτη CARDIO2000) έδειξαν ότι η υιοθέτηση του μεσογειακού τύπου διατροφής μπορεί να μειώσει έως και 27% τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου.

Συμβουλές για υγιή καρδιά

Στα πλαίσια του 9ου Πανελληνίου Συνεδρίου Διατροφής – Διαιτολογίας 2007, που πραγματοποιήθηκε από τον Πανελλήνιο Σύλλογο Διαιτολόγων, παρουσιάστηκαν οι Νέες Ευρωπαϊκές οδηγίες αντιμετώπισης των καρδιαγγειακών νοσημάτων, από τον αναπληρωτή καθηγητή διατροφής του ανθρώπου στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αντώνη Ζαμπέλα. Οι νέες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων ανακοινώθηκαν στο ετήσιο συνέδριό της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Αθηροσκλήρωσης στη Βιέννη το 2007 και το πλήρες κείμενο δημοσιεύθηκε στο Eur J Cardiovasc Prevent Rehabil τον Οκτώβριο του 2007.

* Διακοπή ή ελάττωση του καπνίσματος
* Προσπάθεια ελέγχου του άγχους
* Αύξηση της φυσικής δραστηριότητας (τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα)
* Διατήρηση του σωματικού βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα
* Τακτικός έλεγχος της αρτηριακής πίεσης
* Υγιεινή διατροφή

• Μείωση του συνολικού λίπους της τροφής, κυρίως των κορεσμένων (βρίσκονται κυρίως στο βούτυρο, το κόκκινο κρέας, τα πλήρη γαλακτοκομικά, τα τυριά, τα αλλαντικά, τα γλυκά κ.α.) και των trans λιπαρών οξέων (βρίσκονται κυρίως στα τηγανιτά φαγητά)
  
• Αντικατάσταση κορεσμένων από μονοκακόρεστα (ελαιόλαδο και ξηροί καρποί) και ω-6 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (λαχανικά, ξηροί καρποί, μαλακές μαργαρίνες)
• Κατανάλωση πολλών φρούτων και λαχανικών
• Κατανάλωση λιπαρών ψαριών (ρέγκα, σκουμπρί, σολομός, σαρδέλες, τόνος) τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα
• Αποφυγή ή ελάττωση της κατανάλωσης αλκοόλ (σύμφωνα με τις υπάρχουσες οδηγίες της Μεσογειακής Διατροφής)
• Μείωση κατανάλωσης νατρίου (επιτραπέζιου αλατιού) στα φαγητά και αλμυρών φαγητών, π.χ. τυριών, αλλαντικών και αλμυρών σνακς - Διαβάστε προσεκτικά τις ετικέτες των τροφίμων όπου αναγράφεται υποχρεωτικά η περιεκτικότητά τους σε νάτριο.
• Οι φυτικές στερόλες και οι φυτικές στανόλες μειώνουν τα επίπεδα της ολικής- και της LDL-χοληστερόλης και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η χορήγησή τους σε υπερχοληστερολαιμικούς ασθενείς αλλά όχι για το γενικό πληθυσμό.

Τέλος, η θέση της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας είναι ότι θα πρέπει να θεωρείται αφελές αν κάποιος νομίζει ότι με μία μόνο αλλαγή στο διαιτολόγιό του θα επιφέρει σημαντικά αποτελέσματα στην μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων. Επομένως, έμφαση πρέπει να δίνεται στη αλλαγή αυτού που ονομάζεται «δυτικού τύπου δίαιτα» και «δυτικού τύπου ζωή» προς μία διατροφή η οποία να χαρακτηρίζεται από υψηλή πρόσληψη φυτικών τροφίμων, αδρά επεξεργασμένων τροφών, φρέσκων φρούτων και λαχανικών, ελαιολάδου, από μέτρια πρόσληψη γαλακτοκομικών προϊόντων, κόκκινου κρέατος και αυγών και από μέτρια κατανάλωση αλκοόλ. Αυτό σημαίνει αλλαγή διαιτητικής συμπεριφοράς, και επομένως η συμβουλευτική παίζει σημαντικό ρόλο καθώς επίσης και αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, ώστε να επιτυγχάνεται ένα φυσιολογικό σωματικό βάρος.

Το άρθρο δημοσιεύεται και στο dancenews.gr (Πατήστε εδώ για να διαβάσετε το άρθρο)