Μέθοδοι Υπολογισμού Ύπαρξης Παχυσαρκίας (Μέρος Β')
Στο προηγούμενο άρθρο μας μιλήσαμε για τον ΔΜΣ ως ένα εργαλείο για την διατροφική εκτίμηση του κινδύνου ύπαρξης παχυσαρκίας. Στο σημερινό θα μιλήσουμε για την περίμετρο μέσης, τον λόγο της περιφέρειας μέσης προς την περιφέρεια των ισχίων και τέλος, τον υπολογισμό του υποδόριου λίπους.
Τι είναι η Περίμετρος Μέσης (ΠΜ);
Η ΠΜ, σε συνδυασμό με το ΔΜΣ, μας προσφέρει ένα χρήσιμο στοιχείο που συνδέεται άμεσα με τον κίνδυνο υγείας που διατρέχει το άτομο εξαιτίας της παχυσαρκίας. Είναι ένας δείκτης του λίπους συγκεντρωμένος στην κοιλιακή χώρα. Η ΠΜ μετράται στο μέσον της απόστασης μεταξύ της τελευταίας πλευράς και της λαγόνιας ακρολοφίας. Το αυξημένο λίπος στο σώμα από τη μέση και άνω (σχήμα «μήλου») σχετίζεται με μεγαλύτερο κίνδυνο για την υγεία του ατόμου παρά το λίπος τοποθετημένο στη περιφέρεια και στο κάτω μέρος του σώματος (σχήμα «αχλαδιού») (εικόνα 1). Όταν η ΠΜ ξεπερνά το 102 εκ. στους άνδρες και το 88 εκ. στις γυναίκες τότε υπάρχει πολύ αυξημένος κίνδυνος για επιπλοκές στην υγεία του ατόμου όπως διαβήτης, καρδιολογικά προβλήματα και αυξημένη αρτηριακή πίεση. Επίσης, αν ο ΔΜΣ ενός ατόμου είναι σε φυσιολογικά επίπεδα και υπάρχει αυξημένη περίμετρος μέσης, αυτό υποδηλώνει κάποιο βαθμό κινδύνου για την υγεία του ατόμου.
Εικόνα 1. Σχήμα «μήλο» και σχήμα «αχλάδι»
Τι είναι ο Λόγος της Περιφέρειας Μέσης προς την Περιφέρεια των Ισχίων (WHR=Waist to Ηip Ratio);
Ο WHR δείχνει τη σχετική κατανομή λίπους στους ενήλικες και των κίνδυνο νόσων. Η αναλογία υπολογίζεται ως περίμετρος μέσης (εκ.)/ περίμετρο ισχίων (εκ.). Η περίμετρος της μέσης αποτελεί τη μικρότερη περίμετρο της κοιλιακής χώρας (η φυσική μέση- στο ύψος του ομφαλού) και η περίμετρος των ισχίων αποτελεί τη μεγαλύτερη περίμετρο στην περιοχή των γλουτών (εικόνα 2).
Εικόνα 2. Μέτρηση WHR
Ο υπολογισμός του δείκτη WHR παρουσιάζει αντικειμενικές δυσκολίες διότι:
α) Υπάρχουν διαφορετικές απόψεις όσον αφορά στον καθορισμό των σημείων μέτρησης (υποκειμενικότητα),
β) Δύσκολη ανεύρεση των σημείων μέτρησης στα πολύ παχύσαρκα άτομα.
Υπολογισμός ή Μέτρηση Υποδόριου Λίπους
Ο υπολογισμός του υποδόριου λίπους γίνεται με διάφορες μεθόδους, όπως είναι η μέτρηση των δερματικών πτυχών με δερματοπτυχόμετρο, η βιοηλεκτρική αντίσταση ιστών (BIA), λιπομετρητές- ζυγαριές, μέθοδος της διπλής φωτονιακής απορρόφησης (dual energy X-rays absorptiometry, DEXA). Από αυτές, οι πιο αξιόπιστες μέθοδοι αποτελούν η μέτρηση των δερματικών πτυχών και η μέθοδος BIA.
Μέτρηση δερματικών πτυχών
Η μεγαλύτερη ποσότητα του αποθηκευμένου λίπους του σώματος βρίσκεται κάτω από το δέρμα και κατά συνέπεια το πάχος της πτυχής του δέρματος σε ορισμένα οδηγά σημεία του σώματος δίνει μία καλή εικόνα του συνολικού υποδόριου λίπους. Η μέτρηση του υποδορίου λίπους γίνεται με ειδικά δερματοπτυχόμετρα (εικόνα 3). Τα συνηθέστερα σημεία στα οποία προσδιορίζεται το πάχος της πτυχής είναι: οι περιοχές του τρικεφάλου, του δικεφάλου μυός, της ωμοπλάτης και των άνω λαγονίων οστών. Από το άθροισμα των 4 πτυχών, μπορεί στη συνέχεια να υπολογισθεί το συνολικό επί τοις εκατό λίπος ανά ηλικία και φύλο σύμφωνα με κάποιες εξισώσεις.
(α)
(β)
Βιοηλεκτρική αντίσταση ιστών (ΒΙΑ, Bioelectrical impedance analysis)
Η αρχή της μεθόδου στηρίζεται στο γεγονός ότι το σωματικό λίπος είναι κακός αγωγός σε εφαρμοζόμενο ηλεκτρικό ρεύμα ενώ η άλιπη μάζα με το νερό και τους ηλεκτρολύτες, καλός αγωγός. Στην πράξη, ένα χαμηλής ενέργειας ηλεκτρικό ρεύμα διοχετεύεται, μέσω καλωδίων που έχουν τοποθετηθεί στα άνω και κάτω άκρα, σε ολόκληρο το σώμα και μετρά την συνολική αντίσταση των ιστών, ανάλογα με την ευκολία διέλευσης από το ολοσωματικό νερό (εικόνα 4).
Τα περισσότερα μηχανήματα χρησιμοποιούν ρεύματα 2 τουλάχιστον συχνοτήτων ώστε να εκτιμάται το σύνολο του σωματικού νερού, δηλαδή το ενδοκυττάριο και το εξωκυττάριο. Σε κάθε περίπτωση, θεωρούμε δεδομένο ότι η ποσότητα νερού αποτελεί το 73% της άλιπης μάζας, η οποία και προσδιορίζεται έμμεσα. Η διαφορά της άλιπης μάζας από το σωματικό βάρος μας δίνει το σωματικό λίπος.
Η μέθοδος έχει καλή συσχέτιση με τη μέθοδο του αθροίσματος των δερματικών πτυχών. Οι συσκευές BIΑ που χρησιμοποιούν ρεύματα μίας συχνότητας, δεν εκτιμούν το ενδοκυττάριο νερό και έχουν περιορισμούς στην εφαρμογή τους στα παχύσαρκα άτομα.
Εικόνα 4. Μέθοδος Βιοηλεκτρικής Αντίστασης Ιστών (ΒΙΑ)
Το άρθρο δημοσιεύεται και στο dancenews.gr (Πατήστε εδώ να διαβάσετε το άρθρο)
Τι είναι η Περίμετρος Μέσης (ΠΜ);
Η ΠΜ, σε συνδυασμό με το ΔΜΣ, μας προσφέρει ένα χρήσιμο στοιχείο που συνδέεται άμεσα με τον κίνδυνο υγείας που διατρέχει το άτομο εξαιτίας της παχυσαρκίας. Είναι ένας δείκτης του λίπους συγκεντρωμένος στην κοιλιακή χώρα. Η ΠΜ μετράται στο μέσον της απόστασης μεταξύ της τελευταίας πλευράς και της λαγόνιας ακρολοφίας. Το αυξημένο λίπος στο σώμα από τη μέση και άνω (σχήμα «μήλου») σχετίζεται με μεγαλύτερο κίνδυνο για την υγεία του ατόμου παρά το λίπος τοποθετημένο στη περιφέρεια και στο κάτω μέρος του σώματος (σχήμα «αχλαδιού») (εικόνα 1). Όταν η ΠΜ ξεπερνά το 102 εκ. στους άνδρες και το 88 εκ. στις γυναίκες τότε υπάρχει πολύ αυξημένος κίνδυνος για επιπλοκές στην υγεία του ατόμου όπως διαβήτης, καρδιολογικά προβλήματα και αυξημένη αρτηριακή πίεση. Επίσης, αν ο ΔΜΣ ενός ατόμου είναι σε φυσιολογικά επίπεδα και υπάρχει αυξημένη περίμετρος μέσης, αυτό υποδηλώνει κάποιο βαθμό κινδύνου για την υγεία του ατόμου.
Εικόνα 1. Σχήμα «μήλο» και σχήμα «αχλάδι»Τι είναι ο Λόγος της Περιφέρειας Μέσης προς την Περιφέρεια των Ισχίων (WHR=Waist to Ηip Ratio);
Ο WHR δείχνει τη σχετική κατανομή λίπους στους ενήλικες και των κίνδυνο νόσων. Η αναλογία υπολογίζεται ως περίμετρος μέσης (εκ.)/ περίμετρο ισχίων (εκ.). Η περίμετρος της μέσης αποτελεί τη μικρότερη περίμετρο της κοιλιακής χώρας (η φυσική μέση- στο ύψος του ομφαλού) και η περίμετρος των ισχίων αποτελεί τη μεγαλύτερη περίμετρο στην περιοχή των γλουτών (εικόνα 2).
Εικόνα 2. Μέτρηση WHRΟ υπολογισμός του δείκτη WHR παρουσιάζει αντικειμενικές δυσκολίες διότι:
α) Υπάρχουν διαφορετικές απόψεις όσον αφορά στον καθορισμό των σημείων μέτρησης (υποκειμενικότητα),
β) Δύσκολη ανεύρεση των σημείων μέτρησης στα πολύ παχύσαρκα άτομα.
Υπολογισμός ή Μέτρηση Υποδόριου Λίπους
Ο υπολογισμός του υποδόριου λίπους γίνεται με διάφορες μεθόδους, όπως είναι η μέτρηση των δερματικών πτυχών με δερματοπτυχόμετρο, η βιοηλεκτρική αντίσταση ιστών (BIA), λιπομετρητές- ζυγαριές, μέθοδος της διπλής φωτονιακής απορρόφησης (dual energy X-rays absorptiometry, DEXA). Από αυτές, οι πιο αξιόπιστες μέθοδοι αποτελούν η μέτρηση των δερματικών πτυχών και η μέθοδος BIA.
Μέτρηση δερματικών πτυχών
Η μεγαλύτερη ποσότητα του αποθηκευμένου λίπους του σώματος βρίσκεται κάτω από το δέρμα και κατά συνέπεια το πάχος της πτυχής του δέρματος σε ορισμένα οδηγά σημεία του σώματος δίνει μία καλή εικόνα του συνολικού υποδόριου λίπους. Η μέτρηση του υποδορίου λίπους γίνεται με ειδικά δερματοπτυχόμετρα (εικόνα 3). Τα συνηθέστερα σημεία στα οποία προσδιορίζεται το πάχος της πτυχής είναι: οι περιοχές του τρικεφάλου, του δικεφάλου μυός, της ωμοπλάτης και των άνω λαγονίων οστών. Από το άθροισμα των 4 πτυχών, μπορεί στη συνέχεια να υπολογισθεί το συνολικό επί τοις εκατό λίπος ανά ηλικία και φύλο σύμφωνα με κάποιες εξισώσεις.
(α)
(β)(α) (β) Εικόνα 3. Μέτρηση δερματικών πτυχών
Βιοηλεκτρική αντίσταση ιστών (ΒΙΑ, Bioelectrical impedance analysis)
Η αρχή της μεθόδου στηρίζεται στο γεγονός ότι το σωματικό λίπος είναι κακός αγωγός σε εφαρμοζόμενο ηλεκτρικό ρεύμα ενώ η άλιπη μάζα με το νερό και τους ηλεκτρολύτες, καλός αγωγός. Στην πράξη, ένα χαμηλής ενέργειας ηλεκτρικό ρεύμα διοχετεύεται, μέσω καλωδίων που έχουν τοποθετηθεί στα άνω και κάτω άκρα, σε ολόκληρο το σώμα και μετρά την συνολική αντίσταση των ιστών, ανάλογα με την ευκολία διέλευσης από το ολοσωματικό νερό (εικόνα 4).
Τα περισσότερα μηχανήματα χρησιμοποιούν ρεύματα 2 τουλάχιστον συχνοτήτων ώστε να εκτιμάται το σύνολο του σωματικού νερού, δηλαδή το ενδοκυττάριο και το εξωκυττάριο. Σε κάθε περίπτωση, θεωρούμε δεδομένο ότι η ποσότητα νερού αποτελεί το 73% της άλιπης μάζας, η οποία και προσδιορίζεται έμμεσα. Η διαφορά της άλιπης μάζας από το σωματικό βάρος μας δίνει το σωματικό λίπος.
Η μέθοδος έχει καλή συσχέτιση με τη μέθοδο του αθροίσματος των δερματικών πτυχών. Οι συσκευές BIΑ που χρησιμοποιούν ρεύματα μίας συχνότητας, δεν εκτιμούν το ενδοκυττάριο νερό και έχουν περιορισμούς στην εφαρμογή τους στα παχύσαρκα άτομα.
Εικόνα 4. Μέθοδος Βιοηλεκτρικής Αντίστασης Ιστών (ΒΙΑ)Το άρθρο δημοσιεύεται και στο dancenews.gr (Πατήστε εδώ να διαβάσετε το άρθρο)
Σχόλια