Φυτοστερόλες: Ας γνωρίσουμε τους νέους «σύμμαχους» της καρδιά μας!

Είναι γνωστό ότι οι αυξημένες τιμές χοληστερόλης αποτελούν τεκμηριωμένο αλλά δυνητικά τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου για την στεφανιαία νόσο. Οι αυξημένες συγκεντρώσεις τόσο της ολικής, όσο και της LDL-χοληστερόλης (κακή χοληστερόλη) μπορούν να επηρεασθούν από την καθημερινή κατανάλωση λίπους στην διατροφή μας. Οι φυτοστερόλες είναι φυσικά συστατικά των βρώσιμων φυτικών ελαίων (σπορέλαια), των μαργαρινών που προέρχονται από τα φυτικά έλαια των δημητριακών, των ξηρών καρπών και των λαχανικών. Η χημική τους δομή μοιάζει πολύ με αυτή της χοληστερόλης. Ο βασικός ρόλος τους είναι η διατήρηση της λειτουργίας και της δομής των κυτταρικών μεμβρανών.

Ο πιθανότερος μηχανισμός δράσης των φυτικών στερόλων είναι η εμπόδιση της απορρόφησης της χοληστερόλης από τον εντερικό αυλό. Πιστεύεται ότι οι φυτικές στερόλες ανταγωνίζονται την χοληστερόλη στο έντερο λόγω της δομικής ομοιότητας τους, και κατά συνέπεια απορροφάται λιγότερη χοληστερόλη και η υπόλοιπη αποβάλλεται από τον οργανισμό. Δεν περιέχουν μεταβολίσιμη ενέργεια και δεν συνεισφέρουν στη θερμιδική αξία του οργανισμού.

Οι φυτικές στερόλες συστήνονται επίσημα από το Εθνικό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για τη χοληστερόλη των ΗΠΑ (NCEP). Πιο συγκεκριμένα, στο προτεινόμενο μοντέλο προτείνεται η ένταξη 2 γραμμαρίων φυτικών στερολών στο καθημερινό διαιτολόγιο ατόμων με υψηλά επίπεδα LDL χοληστερόλης και ατόμων με καρδιακά νοσήματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μείωση της LDL χοληστερόλης αποτελεί πρωτεύοντα στόχο του NCEP, στην προσπάθεια για πρωτογενή πρόληψη των καρδιοπαθειών σε ενήλικες.

Κλινικές μελέτες έδειξαν ότι καταναλώνοντας καθημερινά 2g φυτοστερολών ή φυτοστανολών παρατηρείται μείωση της LDL χοληστερόλης κατά 10%. Μείωση της τάξεως του 15% της LDL χοληστερόλης μπορεί να επιτευχθεί εάν συνδυαστούν 2g φυτοστερολών ή φυτοστανολών με υγιεινή διατροφή ευεργετική για την καρδιά, χαμηλή σε κορεσμένα λίπη. Από επιδημιολογικά στοιχεία εκτιμάται ότι μείωση της LDL χοληστερόλης κατά 10% μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής κατά 20%.Ένα ρόφημα γιαουρτιού εμπλουτισμένο με φυτικές στερόλες, περιέχει την ίδια ποσότητα στερολών με αυτή που έχουν 50 μερίδες μπρόκολο, 150 μήλα ή 425 τομάτες.

Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι η καθημερινή κατανάλωση μαργαρινών εμπλουτισμένων με φυτικές στερόλες για μεγάλο χρονικό διάστημα (1 χρόνο) αποτελεί αποτελεσματικό και ασφαλή τρόπο σταθερής ελάττωσης των επιπέδων χοληστερόλης. Σε όλες τις κλινικές μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί, κανένα από τα εμπλουτισμένα με φυτικές στερόλες προϊόντα δεν παρουσίασε καμία σημαντική ανεπιθύμητη επίδραση.